Want aan de een wordt door de Geest gegeven met wijsheid te spreken, en aan de ander met kennis te spreken krachtens dezelfde Geest; aan de een geloof door dezelfde Geest en aan de ander gaven van genezingen door die ene Geest; aan de een werking van krachten, aan de ander profetie; aan de een het onderscheiden van geesten, en aan de ander allerlei tongen, en aan weer een ander vertolking van tongen (1 Kor.12:8-10)
Onder verschillende gaven van de Geest noemt Paulus in 1 Kor.12:10 het onderscheiden van geesten. Wat zou hij hiermee bedoelen? In de Griekse grondtekst wordt hier voor onderscheiden een woord gebruikt (diakriseis) dat de betekenis heeft van: onderscheid maken, verdelen. Hetzelfde woord vinden we ook terug in Hebr.5:14: Maar de vaste spijs is voor de volwassenen, die door het gebruik hun zinnen geoefend hebben in het onderscheiden van goed en kwaad. Als je iets onderscheidt, dan weet je twee zaken uit elkaar te houden. Je kunt beoordelen wat goed en wat niet goed (kwaad) is.
De gave van het onderscheiden van geesten hebben wij als gelovigen hard nodig omdat wij in ons geestelijk leven te maken kunnen krijgen met boze geesten, die niet het beste met ons voorhebben. Het nare is dat deze geesten ons niet vertellen dat zij boos zijn. Integendeel: zij doen zich voor als goed, licht en alsof zij van God afkomstig zijn. Het blijkt eigen te zijn aan de boze om zich zo voor te doen. Zo lezen we in 2 Kor.11:14: Geen wonder ook! Immers, de satan zelf doet zich voor als een engel des lichts.
Het klinkt allemaal misschien wat akelig of zweverig, maar toch leert de Bijbel ons dat wij in de geestelijke wereld te maken krijgen met geestelijke wezens die ons aanvallen en ons (als dit mogelijk was) willen loskoppelen van God. En God wil dat wij ons hier tegen wapenen met de geestelijke wapenuitrusting die Paulus beschrijft in Efeze 6:11-18. En ja, in dit gedeelte vermeldt hij ook welke (boze) machten ons zoal omringen:
want wij hebben niet te worstelen tegen bloed en vlees, maar tegen de overheden, tegen de machten, tegen de wereldbeheersers dezer duisternis, tegen de boze geesten in de hemelse gewesten (Efeze 6:12)
De geestelijk wereld is een strijdtoneel tussen Jezus Christus en zijn gemeente en de boze machten keren zich tegen alles wat van Jezus Christus is. Maar hoe mooi is het om te weten dat Jezus Christus de overwinning over al de machten reeds behaald heeft en wij als gelovigen mogen delen in die overwinning. Immers: Hij heeft de overheden en machten ontwapend en openlijk tentoongesteld en zo over hen gezegevierd (Kol. 2:15)
De overwinning zal echter pas volledig zichtbaar zijn wanneer aan het einde der tijden alles zich aan Christus moet onderwerpen en God alles in allen zal zijn en iedere vijand is uitgeschakeld. Zo lezen we in 1 Kor.15:25-26: Want Hij moet als koning heersen, totdat Hij al zijn vijanden onder zijn voeten gelegd heeft. De laatste vijand, die onttroond wordt, is de dood.
En tot die tijd? (de tijd waarin wij nu leven) roeren zich die geestelijke vijanden van Christus. Verslagen vijanden weliswaar, maar die maar niet willen toegeven dat zij door Hem verslagen zijn. Integendeel: ze zijn actief en proberen het werk van Christus op aarde op allerlei manieren kapot te maken en te dwarsbomen. Ja, op allerlei manieren: door gelovigen aan te vallen in hun gedachteleven, door verspreiding van dwaalleringen, door laster, door bedrieglijke wonderen, door demonische binding en bezetting, door gelovigen te misleiden en op een verkeerde weg te brengen etc.
Hoe belangrijk is het dan om als gelovige gebruik te maken van de gave van onderscheiding van geesten. We willen toch niet met open ogen ons ongeluk tegemoet lopen? Ja maar, zo antwoordt iemand mij: “wij hebben toch de Bijbel, het woord van God? Door dat woord kunnen wij toch altijd onderscheid maken tussen wat goed en verkeerd is”?
Ik beaam het volledig dat Gods woord het eerste is waarmee wij alles kunnen toetsen. Het was ook het wapen dat Jezus gebruikte tijdens de verzoeking in de woestijn. Op elke aanval van de duivel antwoordde Hij: “Er staat geschreven”! (Mat.4:1-11). Toch kunnen we in situaties raken waarbij het kennen van de Bijbel niet het enige is wat we nodig hebben. Situaties waarbij we een geestelijk onderscheidingsvermogen nodig hebben. Situaties waarbij je door de Heilige Geest, beseft dat je met een boze geest te maken hebt.
In Efeze 6:11 spreekt Paulus over de verleidingen des duivels waartegen wij moeten standhouden. Voor verleiding staat hier een Grieks woord (methodeia) waarvoor het Grieks-Nederlands woordenboek de volgende vertaling geeft: arglistige kunstgreep. En dat is precies de nagel op kop! Immers bij het woord verleiding zou je nog kunnen denken aan de begeerten van het vlees die ons verleiden tot zonde. Een arglistige kunstgreep gaat echter verder. Het is een bedrog, een leugen die zich in je gedachten afspeelt en waar je dreigt in te trappen. En de gave van onderscheiding van geesten maakt bewust: “naar deze leugen, naar deze list hoef ik niet te luisteren, want het is afkomstig van de boze. Nee ik wapen me ertegen met de geestelijke wapenrusting die God mij gegeven heeft!”
En die arglistige kunstgrepen kunnen op allerlei manieren op ons afkomen: gedachten van angst, ongeloof; gedachten van onzekerheid; gedachten van twijfel aan God en zijn woord; onreine, zondige gedachten; gedachten van achterdocht, wantrouwen etc.
Nu is het bij bovenstaande rijtje over het algemeen niet zo moeilijk om te onderscheiden uit welke koker het komt. Alhoewel, als je beseft dat je met de vijand van God te maken hebt, dan weet je ook hoe je deze vijand kunt verslaan. Immers: Gij zijt uit God, kinderkens, en gij hebt hen overwonnen; want Hij, die in u is, is meerder dan die in de wereld is (1 Joh.4:4)
Het wordt echter lastiger wanneer de listige leugens die op ons afkomen heel mooi en positief lijken terwijl zij dit in wezen niet zijn. Ja dan heb je de gave van onderscheiding van geesten nodig. De gave die je helpt om te beseffen: “dit lijkt goed, maar dit is kwaad!” Deze listen komen in een mooie vorm op je af en gaan soms zelfs gepaard met een heerlijke ervaring van licht en vrede. Gedachten die je een schijnvrede, en schijngeluk aanbieden. Een zaligheid buiten Jezus Christus om. Dat is namelijk de bedoeling, dat je leeft zonder Hem, en zeker niet in afhankelijkheid van Hem!
Hoewel ik denk dat wij de gave van onderscheiding van geesten altijd nodig hebben ben ik ben mij bewust dat Paulus met name spreekt over de gave van onderscheiding van geesten in het kader van de gemeentesamenkomst (1 Kor.14:26). Het is juist daar waar Gods kinderen geestelijk voedsel ontvangen, dat Gods tegenstander probeert dit voedsel te bederven.
Heeft u nooit de ervaring gehad dat u tijdens een belangrijke preek door slaap overmand werd? Of nooit gemerkt dat uw gedachten tijdens de preek alle kanten opgaan? Of mensen op de plek achter u hun mond maar niet kunnen houden? En nu heb ik het alleen nog maar over de toehoorders.
Ook de preek zelf kan besmet zijn met listen die niet van God afkomstig zijn. Misschien zijn het juist wel preken die boeiend zijn, en pakkend. Nee, je valt er niet bij in slaap. Maar was de preek uit God? Werd Christus verheerlijkt? Riep de preek je op tot bekering? Of werd de verlossing door Jezus` bloed (weliswaar met mooie woorden) overgeslagen? Ja het is bijna onvoorstelbaar, maar ook boeiende preken kunnen mensen armer maken, omdat ten diepste Gods woord niet verkondigd wordt.
En soms is het moeilijk om aan te duiden waar het probleem zit. Soms kunnen preken kunstig en knap in elkaar zitten. De ene Bijbeltekst wordt aan de andere geregen, en je zegt: “ja dit moet allemaal wel kloppen, het staat immers allemaal in de Bijbel”. Maar diep in je hart weet je: en toch klopt er iets niet! Twijfel niet te snel aan jezelf in dit geval. Misschien laat je geestelijk onderscheidingsvermogen de alarmbellen wel rinkelen!
Ook bij het toepassen van de gave van profetie hebben wij de gave van onderscheiding van geesten nodig. In 1 Tes.5:19-21 schrijft Paulus: Dooft de Geest niet uit, veracht de profetieën niet, maar toetst alles en behoudt het goede. In de gemeentesamenkomst kunnen profetieën uitgesproken worden. Ja, het is zelfs iets waar wij naar zouden moeten streven: Jaagt de liefde na en streeft naar de gaven des Geestes, doch vooral naar het profeteren (1 Kor.14:1). Want: wie profeteert, spreekt voor de mensen stichtend, vermanend en bemoedigend (1 Kor.14:3)
Hoe mooi is het als mensen door een profetie in de gemeente rechtstreeks door God in hun hart worden aangesproken! Gelovigen die door een woord van de Here uitkomst zien in de moeilijke situatie waarin zij zich bevinden. Mensen in het nauw aan wie bevrijding wordt aangekondigd. Een profetie kan echter ook vals zijn. Wanneer er bijvoorbeeld vrede wordt aangekondigd waar in het geheel geen vrede is! Profetie waarbij de zonde wordt toegedekt met mooie woorden waar bekering en bevrijding nodig is.
En dan is er geestelijk onderscheidingsvermogen nodig! Dan kan je de profetie toetsen, en aantonen waarom iets niet klopt. Hoe zeer hebben wij de Heilige Geest (en zijn gaven) nodig om als gemeenten stand te houden!
En wat u betreft, de zalving, die gij van Hem ontvangen hebt, blijft op u, en gij hebt niet van node, dat iemand u lere; maar, gelijk zijn zalving u leert over alle dingen, en waarachtig is en geen leugen, blijft in Hem, gelijk zij u geleerd heeft (1 Joh.2:27)
Voetnoot: Alle Bijbelteksten in deze overdenking zijn ontleend aan: Vertaling 1951 in opdracht van het Nederlands Bijbelgenootschap bewerkt door de daartoe benoemde commissies , © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap, 1951