Niemand vindt het leuk om voor ouderwets te worden uitgemaakt. Het steekt dan ook als anderen tegen je zeggen: :”doe niet zo bekrompen, je moet een beetje met je tijd meegaan!” Het valt me soms op dat zelfs gelovigen dit soms tegen elkaar zeggen. Met name als het gaat om het vasthouden aan de normen en waarden die wij vinden in de Bijbel, wordt er nog al snel gezegd: “Ja, dat staat wel in de Bijbel, maar we leven nu in de 21e eeuw, en je moet toch wel met je tijd meegaan”!
Wat bedoelen we dan eigenlijk? Hopelijk bedoelen we hier niet mee dat de normen en waarden uit de Bijbel achterhaald zijn, en dat we nu als moderne mensen wel beter weten! Ja, inderdaad, voor bepaalde aspecten van het leven kan het belangrijk zijn om met de tijd mee te gaan. We mogen bijvoorbeeld dankbaar gebruik maken van de moderne media als het gaat om de verspreiding van Gods woord. Zo sturen we elkaar emails (in plaats van geschreven brieven), zo plaatsen we te beluisteren preken op het internet (in plaats van cassettebandjes te verspreiden), zo gebruiken we dagelijks onze mobiele telefoon en sturen we berichtjes aan elkaar, en noem maar op. De moderne technieken verschaffen ons veel gemak en we mogen daar dankbaar gebruik van maken.
Maar wanneer wordt het een delicate kwestie om met de tijd mee te gaan? Dit gebeurt als we Gods normen en waarden laten wijken voor de waarden die door de geest des tijds worden ingegeven. In Efeze 2:2 spreekt Paulus over deze geest des tijds. Het noemt hem: geest, die thans werkzaam is in de kinderen der ongehoorzaamheid.
Het griekse woord voor ongehoorzaamheid (apeitheia) kan je ook vertalen met: weerspannigheid, of ongezeglijkheid. Als je weerspannig bent, dan verzet je je tegen iets. Dat iets is in dit geval: de normen een waarden uit Gods woord. De geest des tijds, is een geest die zich verzet tegen God. Je zou ook kunnen zeggen: het is een geest van rebellie. En voordat wij nu met de vinger wijzen naar de buitenwereld, maakt het ons nederig als wij beseffen dat wij allemaal aan deze tijdsgeest gehoorzaam waren voordat wij gered werden. Immers zo vervolgt Paulus in vers 3: trouwens, ook wij allen hebben vroeger daarin verkeerd, in de begeerten van ons vlees, handelende naar de wil van het vlees en van de gedachten, en wij waren van nature, evenzeer als de overigen, kinderen des toorns (Efeze 2:3).
Nee, gelovigen zijn geen betere mensen dan anderen. Ook wij liepen mee met de geest des tijds. Hoe geweldig is het om hiervan verlost te zijn. Hoe geweldig om je te laten leiden door de Andere Geest. De Heilige Geest. De Geest die tot ons spreekt door Gods woord. Alhoewel, vinden we dat nog wel geweldig, of luisteren we toch stilletjes weer naar de geest des tijds? Om op deze vraag een antwoord te krijgen is het goed voor je zelf na te gaan: “zijn mijn normen en waarden werkelijk gebaseerd op het woord van God, of laat ik me leiden door een (inderdaad) ouderwetse en achterhaalde traditie? Deze vraag mag ieder voor zichzelf beantwoorden. Ik wil me in deze overdenking beperken tot de normen uit Gods woord, die mijns inziens onder druk staan vanwege ons meegaan met de tijd.
Denk hierbij bijvoorbeeld, aan de kostbaarheid van het huwelijk. Het huwelijk dat volgens Gods woord gesloten wordt tussen man en vrouw, tot de dood scheidt (Rom.7:2), waarbij de man het beeld is van Christus en de vrouw het beeld van de gemeente. Zo schrijft Paulus het in Efeze 5:31-32: Daarom zal een man zijn vader en zijn moeder verlaten en zijn vrouw aanhangen, en die twee zullen tot een vlees zijn. Dit geheimenis is groot, doch ik spreek met het oog op Christus en op de gemeente.
In de voorafgaande tekst blijkt: zoals Christus zijn gemeente heeft liefgehad, door zelfs voor haar te sterven, zo moet de man zijn vrouw liefhebben, dat hij zelfs zijn leven voor haar zou willen geven. Nee, dat is geen liefde die zegt: “ik voel niets meer voor je, dus laten we maar uit elkaar gaan”.
De liefde van de man voor de vrouw zou een weerspiegeling moeten zijn van de liefde van Christus voor zijn gemeente. En de geliefde vrouw mag een weerspiegeling zijn van de gehoorzaamheid van de gemeente aan Christus. Immers, Christus is het hoofd van de man, en de man is het hoofd van de vrouw, tenminste zo leert Gods woord het ons (Efeze 5:23, 1 Kor. 11:3). Achterhaald, ouderwets? Het lijkt me niet. Of durven we te beweren dat de liefde van Christus voor de gemeente een achterhaald concept is?
De geest des tijds wilt ons dit wel wijsmaken. We durft er tegenwoordig nog te zeggen dat hij gaat voor het Bijbels huwelijk, waarin man en vrouw willen leven naar Gods woord? Een huwelijk dat geldt tot de dood scheidt. Ook als dit veel strijd en pijn kost. Ook als dit soms ingaat tegen onze gevoelens?
Een ander voorbeeld betreft ons omgaan met de diverse media (televisie, internet). Zijn we ons nog bewust dat wij dagelijks overspoeld worden met waarden en normen die volledig in strijd zijn met de normen van Gods woord? Of beginnen we alles “normaal” te vinden omdat we eraan gewend zijn geraakt en omdat we nu eenmaal het tij toch niet kunnen keren? Zaken waar wij vroeger gechoqueerd door zouden worden, doen ons niets of weinig meer. We hebben het immers al zo vaak gehoord of gezien. Soms lijkt het alsof we in een omgekeerde wereld leven. Wat vroeger abnormaal was, is nu normaal en andersom. De woorden uit Jesaja 5:20 zouden in onze tijd heel actueel zijn: Wee hun die het kwade goed noemen en het goede kwaad; die duisternis voorstellen als licht en licht als duisternis; die bitter doen doorgaan voor zoet en zoet voor bitter.
En zo noemt men het leven volgens je gevoelens: goede zelfontplooiing, en het leven volgens Gods woord: slechte zelfbeperking. Het losgaan op een wild feest noemt men: genieten van je jeugd. En zij die braaf thuisblijven en op zondagochtend in de kerk zitten noemt men saai en onder de knoet van ma en pa. Zij zouden ook meer moeten genieten.
Je vraag je af: durven ouders hun opgroeiende adolescenten te verbieden ( of op zijn minst af te raden) `s nachts op stap te gaan en hen zo niet aan alle gevaren van drank, drugs en seks bloot te stellen? Of zijn we bang voor ouderwets of bekrompen uitgemaakt te worden? Durf je als adolescent nog te zeggen: "geen seks vóór of buiten het huwelijk" of ben je dan bang om voor antiek plaatje uitgemaakt te worden? En zo zijn er tal van gebieden waarin de geest des tijds weer grip op ons tracht te krijgen. Gebieden waarbij wij als gelovigen opnieuw wereldgelijkvormig dreigen te worden. Terwijl wij vroeger dachten: “zwart is zwart en wit is wit” dreigen we in een grijs gebied te gaan leven.
Terwijl Gods woord ons toch duidelijk leert: Want gij waart vroeger duisternis, maar thans zijt gij licht in de Here; wandelt als kinderen des lichts (Efeze 5:8) en: En neemt geen deel aan de onvruchtbare werken der duisternis, maar ontmaskert ze veeleer (Efeze 5:11).
Moeten wij meegaan met de tijd? Als je bovenstaande teksten leest dan is het antwoord wel duidelijk. Wij moeten niet meegaan. We hebben een andere opdracht, namelijk, geen deel hebben aan de onvruchtbare werken die in onze tijd plaatsvinden en datgene ontmaskeren dat Gods licht niet kan verdragen. Oftewel: geen water bij de wijn doen.
Welzalig de man, die de Here tot zijn vertrouwen heeft gesteld, die zich niet wendt tot de hovaardigen, noch tot hen die naar leugen afdwalen (Psalm 40:5).
Voetnoot: Alle Bijbelteksten in deze overdenking zijn, ontleend aan: Vertaling 1951 in opdracht van het Nederlands Bijbelgenootschap bewerkt door de daartoe benoemde commissies, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap, 1951.