Toen zij nu de vrijmoedigheid van Petrus en Johannes zagen en bemerkt hadden, dat zij ongeletterde en eenvoudige mensen uit het volk waren, verwonderden zij zich, en zij herkenden hen, dat zij met Jezus geweest waren (Hand.4:13)
In de ogen van de oudsten en hun schriftgeleerden, de hogepriester en het hogepriesterlijk geslacht (Hand.4:1) waren Petrus en Johannes ‘maar’ ongeletterde en eenvoudige mensen. Misschien hebben ze gedacht: “hoe is het mogelijk dat deze twee mannen met zo`n overtuigingskracht en zekerheid over Jezus spreken? En hoe is het mogelijk dat zij ook nog een wonder hebben verricht? Ze kunnen nog niet eens lezen en schrijven! Ze hebben nog niet eens hun studie afgerond! Het zijn maar simpele vissers! Ze zouden beter naar ons luisteren! Wij zijn geleerd! Wij hebben gestudeerd! Wij hebben ons ontwikkeld. Wij zijn van een hoger niveau.”
Hoe kunnen ze zo arrogant zijn! Zo neerkijken op mensen die niet aan hun niveau beantwoorden!
Ik schrijf deze overdenking, omdat dit neerkijken op anderen, dit minachten van eenvoudige mensen nog altijd gebeurt. Ja, ook in kerkelijke en gelovige kringen. We zien op naar mensen die gestudeerd hebben, mensen die veel van de Bijbel weten, mensen die ons prachtig Gods geheimenissen kunnen uitleggen. Soms vertrouwen we hen zelfs blindelings. Als zij het niet juist kunnen uitleggen, wie dan wel?
Maar lopen we niet het risico dat we de simpele eenvoudige mensen (ongewild) links laten liggen? Willen we ook in de leer gaan bij eenvoudige mensen (zoals Petrus en Johannes)? En misschien wel even belangrijk: willen wij predikers ook de eenvoudige en ongeletterde mensen van geestelijk voedsel voorzien? Willen wij afdalen tot hun niveau of is dat te min voor ons?
Ik denk dat velen met mij zullen instemmen dat veel preken alleen maar te vatten en te begrijpen zijn door mensen met een hoog niveau van intelligentie. En dat niet alleen door de moeilijke woorden die gebruikt worden. Soms wordt Gods woord zo ingewikkeld gebracht dat het voor de gemiddelde mens bijna niet te volgen is. Laat staan voor de eenvoudige en ongeletterde mens. Is het evangelie dan zo ingewikkeld dat je eerst een studie gevolgd moet hebben om het te kunnen begrijpen?
Mijn antwoord hierop is: Nee. Als dit namelijk waar zou zijn, zou dit betekenen dat het evangelie alleen bestemd is voor een select gezelschap. Het zou betekenen dat je pas gered kan worden als je een bepaald niveau van kennis bereikt hebt. Wij worden echter niet gered door kennis, maar door geloof. En dit geloof is een (kinderlijk) vertrouwen op God door Jezus Christus en op wat Hij voor ons gedaan heeft en op alles wat Hij uitwerkt in ons leven. Misschien heeft Jezus daarom wel gezegd: Voorwaar, Ik zeg u: Wie het Koninkrijk Gods niet ontvangt als een kind, zal het voorzeker niet binnengaan (Markus 10:15). Geloven als een kind, dat wil zeggen: onvoorwaardelijk vertrouwen op de Hemelse Vader. Ook als we niet alles met ons verstand kunnen vatten of begrijpen.
Onder de toehoorders van Petrus en Johannes stonden ook Schriftgeleerden (Hand.4:6). Ja, zij waren geleerd in de Schrift. Zij hadden een hoog niveau van kennis van ons huidige Oude Testament. Toch gold voor hen het treffende verwijt van Jezus: Gij onderzoekt de Schriften, want gij meent daarin eeuwig leven te hebben, en deze zijn het, welke van Mij getuigen, en toch wilt gij niet tot Mij komen om leven te hebben (Joh.5:39-40).
Zij kenden hun Bijbel, maar als het om het leven ging, vertrouwden zij vooral op zichzelf, op hun kennis, op hun eigengerechtigheid. Nee, een Redder van zonden hadden zij niet nodig. Daar waren ze te goed en hoog ontwikkeld voor.
Al ken je je Bijbel van kaft tot kaft. Ook al heb je Grieks en Hebreeuws gestudeerd en lees je je Bijbel in de grondtalen, ook al ken je al Gods geheimenissen uit je hoofd, als je niet tot Jezus Christus komt, en je door Hem laat verlossen, dan is het zinloos! Dan kan je nog zoveel letters gelezen hebben, maar het zijn voor jou wel dode letters. Ze hebben je geen leven gebracht.
En u moet mij nu niet verkeerd begrijpen. Ik bedoel hiermee natuurlijk niet te zeggen dat we het bestuderen van de Bijbel maar moeten nalaten, of dat ons onderwijs alleen maar simpel moet zijn. Nee ik zou een ieder die hiertoe in staat is juist willen aanmoedigen om Gods woord te bestuderen. Ik bedoel alleen maar te zeggen dat wij altijd het juiste doel voor ogen moeten houden: onze (herstelde) relatie met God door Jezus Christus en ons leven met Hem.
Ja, het is mogelijk om de Bijbel te bestuderen en ondertussen geen relatie met God te hebben. Je bestudeert de Bijbel als ieder ander boek, misschien vind je het interessant en leer je hele passages uit je hoofd en kan je het allemaal goed aan anderen uitleggen. Eén ding ontbreekt echter: de verandering van je hart door de Heilige Geest.
Met ander woorden: je kan het allemaal mooi uitleggen, maar je hebt het nooit zelf ervaren. Je bent nooit gered en tot erkenning van de waarheid gekomen (1 Tim.2:4) Je hebt Hem niet werkelijk leren kennen. De Geest van God ontbreekt in je leven, en voor jou geldt: Indien iemand echter de Geest van Christus niet heeft, die behoort Hem niet toe (Rom.8:9)
Voor de Geest van Christus telt niet het niveau van kennis. Nee, Hij werkt daar waar mensen zich overgeven aan God, tot zondebesef komen, en de bevrijding door Jezus` kruis en opstanding aanvaarden en van daaruit een nieuw leven gaan leiden. Daar heb je echt geen hoger onderwijs voor nodig! Elk die wil mag komen.
En hier zou ik ook nog aan willen toevoegen: elk die wil mag hiervan getuigen! Of denken we dat we hiervoor te eenvoudig zijn? Petrus en Johannes dachten dit in ieder geval niet. Immers zij hadden de Heilige Geest ontvangen (Handelingen 2). De Geest waarvan Jezus had gezegd in Hand.1:8: maar gij zult kracht ontvangen, wanneer de Heilige Geest over u komt, en gij zult mijn getuigen zijn te Jeruzalem en in geheel Judea en Samaria en tot het uiterste der aarde.
Oftewel: Als Petrus en Johannes als ongeletterde en eenvoudige mensen door de Heilige Geest bekwaam waren om van Hem te getuigen, dan zij wij, misschien wel eenvoudige gelovigen ook bekwaam. Daar is geen opleiding voor nodig. Daar is echter wel een ontmoeting voor nodig. Een levensveranderende ontmoeting met Jezus Christus. Dan komt de Heilige Geest in ons hart en maakt Hij ons bekwaam om te getuigen.
Ook de apostel Paulus had dit ervaren in zijn leven. Hij schrijft dan ook: Mijn spreken en mijn prediking kwam ook niet met meeslepende woorden van wijsheid, maar met betoon van geest en kracht, opdat uw geloof niet zou rusten op wijsheid van mensen, maar op kracht van God (1Kor.2:4-5).
Voetnoot: Alle Bijbelteksten in deze overdenking zijn ontleend aan: Vertaling 1951 in opdracht van het Nederlands Bijbelgenootschap bewerkt door de daartoe benoemde commissies , © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap, 1951.