Want nu zien wij nog door een spiegel, in raadselen, doch straks van aangezicht tot aangezicht. Nu ken ik onvolkomen, maar dan zal ik ten volle kennen, zoals ik zelf gekend ben (1 Kor.13:12)
Durft u te zeggen dat u God ten volle kent en dat u wat betreft de kennis het einddoel bereikt hebt? Ik durf dat in ieder geval niet over mezelf te zeggen. Wat de kennis betreft beaam ik volledig de tekst boven deze overdenking: veel is voor mij een raadsel en mijn kennis is onvolkomen. Ik ken de werkelijkheid van God waarschijnlijk maar voor een kleine gedeelte.
Ik heb er al eerder in mijn overdenkingen over geschreven: hoe meer kennis je krijgt hoe meer vragen je krijgt (zie mijn overdenking van 16 jan. 2022 onder de titel `ik weet het niet`). En dat besef dat maakt je klein en behoedt je ervoor om je te verheffen boven anderen. Niet voor niets waarschuwt Gods woord ons dat kennis opgeblazen maakt (1 Kor.8:1), in tegenstelling tot de liefde die sticht. Paulus schrijft dan ook: Indien iemand zich inbeeldt enige kennis verworven te hebben, dan heeft hij nog niet leren kennen, zoals het behoort; maar heeft iemand God lief, dan is deze door Hem gekend (1 Kor.8:2-3)
Ik hoop dan ook van harte dat ik bij geen van mijn lezers ooit de indruk heb achter gelaten dat ik zou denken alle wijsheid in pacht te hebben. Dat is namelijk geenszins het geval. Het blijft een zoeken, ontdekken, vragen, herzien. Momenteel lees ik bijvoorbeeld een boek over het Bijbelboek Openbaring en hoe langer ik ermee bezig ben, hoe meer ik begin te beseffen hoeveel vragen ik nog over dit Bijbelboek heb. Soms lijkt een uitleg aannemelijk, maar meestal is het toch niet sluitend. Eigenlijk blijft het een beetje gissen: Het kan zus zijn, maar het kan ook zo zijn. “Ja maar, nu noem je ook wel een heel ingewikkeld boek! De rest van de Bijbel is toch veel eenvoudiger?”
Is dat zo? Dan is het toch vreemd dat er zoveel verschillende uitleggingen en leringen bestaan die allemaal gebaseerd zijn op dat zelfde boek? Als het allemaal zo klip en klaar duidelijk was, dan was dat toch klip en klaar duidelijk voor iedereen? Dan waren we het toch allemaal met elkaar eens over de eensluidende boodschap van de Bijbel? Zoals 1+1=2? Dan waren er toch geen meningsverschillen over al die hete hangijzers? U kent ze wel: de doop, de vrouw in het ambt, uitverkiezing, opname van de gemeente, duizendjarig rijk, etc etc.
Nee, als de Bijbel zo simpel was waren er niet zoveel boeken over verschenen. Zoveel schrijvers waarbij de een het soms beter denkt te weten dan de ander! En zo vraag ik me af: is het niet zo, dat we wat betreft het uitleggen van de Bijbel, altijd ons bewust zullen zijn van onzekerheden waar het laatste woord nog niet over gezegd is? Ja, soms vinden we een bepaalde uitleg overtuigend en ook heel waarschijnlijk. Maar of het ook 100% klopt? Dat blijft een vraag.
Juist die 100% zekerheid blijkt juist voor problemen te zorgen. Wie er immers voor 100% van overtuigd is dat zijn/haar uitleg van de Bijbel juist is, is er ook 100% van overtuigd dat een andere uitleg onjuist is. Men durft het misschien niet hardop te zeggen maar men denkt: “mijn ontdekte waarheid is de enige juiste waarheid. Al de anderen hebben het mis.” En voor je het weet zijn we beland in een sektarisch denken met alle nare gevolgen van dien.
Maar wat dan? Mogen we dan niets als waarheid verkondigen? Maar dan moeten we ons eerst afvragen: wat is waarheid? We weten over Jezus dat Hij zelf de waarheid is (Joh.14:6). We weten ook dat het gehele woord van God de waarheid is (Joh.17:17). Jezus is de waarheid en Gods woord is de waarheid, maar wat wij echter over Jezus en Gods woord zeggen en/of onderwijzen, zal altijd ten dele zijn, gebrekkig. Zolang wij op aarde leven is ons kennen onvolkomen en blijven sommige dingen voor ons raadselachtig. En dat is misschien maar goed ook, want het maakt ons afhankelijk van Hem die alle kennis bezit en het doet ons bidden om wijsheid en openbaring om Hem recht te kennen (Efeze 1:17).
Als je echter het woordje waarheid verder naspeurt in de Bijbel ontdek je dat er nog iets anders is dat waarheid genoemd wordt: Gods wet. Zo schrijft Paulus in Rom.2:20 over Gods wet: daar gij in de wet de belichaming der kennis en der waarheid bezit. Hierin stemt Paulus overeen met de woorden uit Psalm 119:151: Nabij zijt Gij, o Here, en al uw geboden zijn waarheid.
Dit geeft gelijk een andere visie op de waarheid. Immers, de waarheid is niet slechts iets dat je weet (of misschien niet weet). De waarheid is ook iets dat je doet. Als je Gods geboden gehoorzaamt, dan wandel je in de waarheid. Als je dat niet doet, dan krijg je het resultaat dat Johannes omschrijft met de woorden: Wie zegt: Ik ken Hem, en zijn geboden niet bewaart, is een leugenaar en in die is de waarheid niet (1 Joh.2:4).
Wil je de waarheid aan jou kant hebben? Je kan nog zoveel aan Bijbelstudie doen, maar de volle kennis waar je naar verlangt zal je nooit bereiken. Daarvoor moet je eerst verheerlijkt bij Hem zijn. Nee, God wijst ons een andere weg tot de waarheid: Wandelen naar zijn geboden. En zoals we weten wandelen we naar zijn geboden wanneer wij God en onze naaste liefhebben. Zou Paulus daarom de liefde noemen als het tegenovergestelde van de kennis die opgeblazen maakt (1 Kor.8:1)?
Denk nu niet dat ik u wil ontmoedigen om Gods woord te bestuderen. Dat zou ik juist willen aanmoedigen. Waar het me in deze overdenking echter om te doen is is om het juiste doel voor ogen te houden. Onze gehoorzaamheid aan Hem. In liefde leven naar zijn geboden. Als we dat doen zijn we al een stapje dichter bij het kennen van de waarheid.
Here, maak mij uw wegen bekend, leer mij uw paden, Leid mij in uw waarheid en leer mij, want Gij zijt de God mijns heils, U verwacht ik de ganse dag (Psalm 25:4-5)
Voetnoot: Alle Bijbelteksten in deze overdenking zijn ontleend aan: Vertaling 1951 in opdracht van het Nederlands Bijbelgenootschap bewerkt door de daartoe benoemde commissies , © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap, 1951.